Έχω γράψει τη λέξη «γόνιμος» στο χαρτί, τη κοιτώ και σκέφτομαι τι άλλο φέρνει στο μυαλό πέρα από το αυτονόητο της γονιμότητας και της αναπαραγωγής για το οποίο μαζευτήκαμε σήμερα για να συζητήσουμε.

«Το γόνιμο χώμα, το  γόνιμο χωράφι έτοιμο να καρποφορήσει και να προσφέρει στον άνθρωπο απλόχερα τους καρπούς του προκειμένου εκείνος να τραφεί για να ζήσει, τα λουλούδια ανθισμένα να μας χαρίζουν μυρωδιές, τα δέντρα, το δάσος να μας δίνει οξυγόνο δηλαδή τη ζωή! Την ωραία κουβέντα με ένα φίλο, τα συναισθήματα που μας πλημμυρίζουν μετά από το μοίρασμα, ένα γεύμα με το σύντροφο μας, η επαφή μαζί του, οι στιγμές με τον εαυτό μας, στιγμές ειλικρίνειας, ευθύνης, αγάπης, σε επαφή με τη ψυχή μας και το σώμα μας».

Η γονιμότητα σημαίνει επαφή! Επαφή με τη φύση, επαφή με τον άλλον, επαφή με τον εαυτό μου. Προκειμένου να συμβεί χρειάζονται όλα τα μέρη,(το περιβάλλον, ο άλλος, εγώ) και το καθένα έχει τη θέση και το ρόλο του. Τίποτα δεν είναι αυτονόητο ούτε δεδομένο. Χρειάζεται κόπος, προσπάθεια, φροντίδα, ροή. Ειλικρίνεια, ευθύνη, δέσμευση, μοίρασμα, αληθινή αγάπη. Κι έτσι σχηματίζεται ένα όλον, μια ολότητα, μια γκεστάλτ.

Η γονιμότητα λοιπόν υπό αυτό το πρίσμα είναι κάτι καθημερινό, με το οποίο παλεύουμε όλοι: να γινόμαστε το «χώμα» για γόνιμες σχέσεις με τον εαυτό μας, τον άλλο, το περιβάλλον.

Έχοντας αυτά στο μυαλό μας ας ξεκινήσουμε να μιλάμε για το επόμενο στάδιο: την αναπαραγωγή. 

Η αναπαραγωγή είναι βασική ανάγκη όλων των ζωντανών όντων-εννοείται και του ανθρώπου-εδραιωμένη στα γονίδια. Το αν όμως αυτός ο γενικός βιολογικός νόμος θα γίνει και μια επιθυμία ψυχής εξαρτάται από πολλούς παράγοντες:από τη προσωπική ιστορία του καθενός, τη παράδοση του, το χαρακτήρα του, το περιβάλλον και τις συνθήκες ζωής του. Στο ερώτημα της τεκνοποίησης είναι ο καθένας να δώσει τη δική του απάντηση. Το να κάνει κανείς παιδιά δεν είναι από μόνο του ούτε καλό ούτε κακό. Έχει πάντα τη σημασία που του δίνει ο καθένας ανάλογα με τις επιλογές που κάνει στη ζωή του.

Φαίνεται όμως να το αφήνουμε στην άκρη αυτό με αποτέλεσμα να υπάρχει ένα παράδοξο σήμερα στη κοινωνία μας: η απόκτηση ενός παιδιού να έχει εξιδανικευτεί τόσο πολύ ώστε να θεωρείται μια νέα συναισθηματική εμπειρία, μια λύτρωση από τη μέχρι τώρα επιφανειακή (χωρίς ουσιαστικό νόημα) ζωή. Αυτή η «αποθέωση του γονέα» όπως την ονομάζει ένας γερμανός ψυχολόγος στο άρθρο του «Τι; Ο δικός σου μπουσουλάει κιόλας» ξυπνά μη ρεαλιστικές προσδοκίες ευτυχίας. Το να δίνουμε στο παιδί το ρόλο του σωτήρα ή του αποδιοπομπαίου τράγου είναι μια συγκαλυμμένη μορφή εχθρότητας απέναντι στα παιδιά και σίγουρα δεν αποτελεί την καλύτερη βάση για να στηρίξουμε την επιθυμία μας για ένα παιδί.

Όταν τα ΜΜΕ αλλά κι ο ιατρικός κόσμος ασχολούνται με το θέμα της αναπαραγωγής παραβλέπουν την ολότητα του ανθρώπου. Ο ανθρώπινος οργανισμός φτιαγμένος από ψυχή πνεύμα και σώμα-που πρέπει να αποτελούν μια ισορροπημένη ολότητα-διασπάται και ορισμένα μέρη του παραχωρούνται στη τεχνολογία. Η διαταραχή της γονιμότητας αποδίδεται στο ελαττωματικό σώμα που πρέπει να επισκευαστεί σαν να ήταν χαλασμένο μηχάνημα. Δε γίνεται καμιά αναφορά για τη σχέση αυτού του μέρους με το σύνολο της ανθρώπινης ύπαρξης. Ο ψυχικός κόσμος του ανθρώπου δε λαμβάνεται υπόψη, αυτή η ενότητα παραβιάζεται, πράγμα που μπορεί να έχει επιπτώσεις αρνητικές για το άτομο (άτομο=αυτό που δεν τέμνεται, το αδιάσπαστο).

 

Στις δυτικές κοινωνίες οι γάμοι άτεκνων ζευγαριών ονομάζονται «γάμοι στείροι», σαν να ήταν απλώς ιατρικά περιστατικά κι όχι αποτέλεσμα ανθρώπινων σχέσεων. Αυτή η διάγνωση που αδιαφορεί ή αγνοεί το ρόλο της ψυχής στη γονιμότητα και ορίζει την ατεκνία σαν ένα είδος ασθένειας κάνει πολλά ζευγάρια να αισθάνονται σαν υπάρξεις μειωμένης αξίας, σαν στιγματισμένα. Αλλά η ιατρική διάγνωση που αποκαλείται «υπογονιμότητα» σημαίνει σήμερα ότι το ζευγάρι δεν έχει καταφέρει ακόμα να αποκτήσει παιδί. Εκτός από τις σπάνιες περιπτώσεις που δεν υπάρχουν γεννητικά όργανα αυτά είναι τελείως κατεστραμμένα, η υπογονιμότητα δε μπορεί να θεωρηθεί πραγματικά ασθένεια, αφού δεν αντιστοιχεί σε κανένα οριστικό και αμετάκλητο γεγονός σε καμιά ανεπανόρθωτη σωματική βλάβη.

Η ατεκνία έχει πάρει διαστάσεις επιδημίας. Τα ζευγάρια κρατούν απόλυτα μυστική τη δυσκολία τους να κάνουν παιδί όπως και το γεγονός ότι το παιδί τους είναι παιδί από εξωσωματική . Φαίνεται  πως και τα δυο λαμβάνονται ως αποτυχία σε αυτό τον πιο ιδιωτικό τομέα της ζωής ενός ανθρώπου αυτόν της σεξουαλικότητας και αυτό είναι ισχυρό πλήγμα.

Τι κρύβεται όμως πίσω από τη ψυχοσωματική άρνηση;

Η προσωρινή υπογονιμότητα μπορεί να είναι έκφραση ενός εσωτερικού μπλοκαρίσματος, ενός αδιεξόδου που έχει δημιουργηθεί από τις διαφορετικές σωματικές και ψυχικές ανάγκες. Ο ασυνείδητος φόβος μπροστά στο πολυπόθητο παιδί είναι ένα αποτελεσματικό αντισυλληπτικό.

Το ασυνείδητο δε συμφωνεί με τις λογικές συνειδητές και άλλες επιθυμίες του ανθρώπου και εμποδίζει το σώμα να συλλάβει. Σώμα: το χώμα όπου θα φυτευτεί ο σπόρος για την αναπαραγωγή =η γυναίκα, ο άντρας, το ζευγάρι.

Άς δούμε όμως τι κουβαλάει το κάθε κομμάτι.

Η ΓΥΝΑΙΚΑ: η ιστορία της Μαρίας.

Η Μαρία είναι μια γυναίκα που έχει θυσιάσει πολλά για το παιδί πριν ακόμα συλλάβει-επαγγελματικά σχέδια, χρήματα, απολαύσεις κι όλα αυτά χωρίς ανταμοιβή-. Αρχικά ήταν ευχαριστημένη με την απόφασή της αυτή. Όσο όμως περνά ο καιρός που δεν έρχεται το παιδί και συνειδητοποιεί τις θυσίες που έκανε τόσο πιο πολύ προσκολλείται στο σχέδιο της να κάνει ένα παιδί επειδή φοβάται περισσότερο μια οριστική ήττα παρά μια μάχη με οδυνηρές απώλειες. Αυτή η γυναίκα νιώθει ανήμπορη επειδή θέλει να έχει τον απόλυτο έλεγχο πάνω στη ζωή και το θάνατο. Έτσι πέφτει στη πλάνη ότι κάθε άνθρωπος μπορεί να ορίσει τη γονιμότητα του. Μπερδεύει τον έλεγχο της αντισύλληψης με τον έλεγχο της γονιμοποίησης. -Γιατί όταν σταματά η αντισύλληψη αυτό σημαίνει ότι απλώς ότι δε κλείνει το δρόμο στην αναπαραγωγή.

Αυτό που συμβαίνει στη συνέχεια στο σκοτάδι των σπλάχνων ούτε να το δούμε ούτε να το αντιληφθούμε μπορούμε –παρά την επίμονη θέλησης μας.

- Η Μαρία υποφέρει από την επιθυμία της για ένα παιδί. Της έχει γίνει έμμονη ιδέα. Δε βλέπει ότι έτσι η ίδια τοποθετεί τον εαυτό της στο περιθώριο κάνοντας τη δυστυχία επίκεντρο της ζωής της. Και η δυστυχία φέρνει μοναξιά.

-Όταν δε παίρνει κανείς αυτό που επιθυμεί του είναι δύσκολο να εκπληρώσει τις επιθυμίες των άλλων, να είναι σε σχέση με άλλους. Έτσι συχνά αδυνατούν να ικανοποιήσουν την επιθυμία του συντρόφου του για στοργή και φροντίδα. Όταν όλες οι αισθήσεις ενός ανθρώπου είναι στραμμένες σε αυτό που δεν έχει δύσκολα αναγνωρίζει αυτό που έχει. Οι άνθρωποι που πιστεύουν μάλιστα στη θρησκεία αποδέχονται την ατεκνία ως θέλημα θεού ή ως ένα πεπρωμένο που τους έχει επιβληθεί.

- Κατάθλιψη, παθητικότητα, χαμηλή αυτοεκτίμηση, ενοχές, όσο αργεί να έρθει το παιδί η Μαρία υποφέρει από εξάντληση, οργή, μίσος, φθόνος, αμφισβήτηση του εαυτού της, απομόνωση. Δε συναναστρέφεται, δεν επικοινωνεί, μειώνει έτσι τις πιθανότητες να δημιουργήσει ένα χαλαρό, ισορροπημένο περιβάλλον για να γίνει όχι μόνο η σύλληψη αλλά και οποιαδήποτε γόνιμη επαφή. Δυσκολεύεται ωστόσο να εγκαταλείψει το κλειστό σύστημα αξιών της , τις πάμπολλες ψευδαισθήσεις, το προκαθορισμένο σχέδιο ζωής που έχει διαμορφώσει τόσο καταπιεστικά για τον εαυτό της.

Η θλίψη κατακλύζει τα πάντα. Δεν υπάρχει χώρος για μια νέα ζωή.

-Οι καταθλιπτικές καταστάσεις έρχονται όταν τα συναισθήματα δεν εκφράζονται και δεν επεξεργάζονται. Κάνουν επίσης την εμφάνιση τους όταν υπάρχει δυσαρμονία μεταξύ του ποια είναι η εικόνα μου και ποια απαιτώ να είναι. Όσο περισσότερες τραυματικές εμπειρίες συσσωρεύονται στη πορεία μιας ζωής τόσο περισσότερο μεγαλώνουν η θλίψη και η οργή. Όσο περισσότερες απώλειες –προσώπων, στόχων, ιδανικών-υφίσταται κανείς τόσο μεγαλύτερος ο κίνδυνος να μη μπορεί να επεξεργαστεί τις αντιδράσεις αγανάκτησης και οργής και να τις απωθεί. Το αποτέλεσμα είναι η κατάθλιψη που σιγά-σιγά συσσωρεύεται να πυκνώνει. Η ατεκνία είναι λοιπόν συχνά μια έκφραση –το σύμπτωμα- αυτής της κατάθλιψης, των απωθημένων και για αυτό ανεπεξέργαστων συναισθημάτων θλίψης, οργής και μίσους.

Από αυτά πρέπει να απαλλαγεί κανείς όχι από την επιθυμία για παιδί. Η τάση να εξιδανικεύεται η μητρότητα και να θεωρείται ως η ολοκλήρωση της γυναίκας είναι κι αυτή αποτέλεσμα ανεπεξέργαστων συναισθημάτων. Γι΄ αυτό και οι γυναίκες που δε μπορούν να κάνουν παιδιά εξιδανικεύουν συχνά την εγκυμοσύνη και τη μητρότητα. Οι εμπειρίες αυτές της απόκτησης παιδιών είναι φυσικά ωραίες αλλά δεν έχουν τίποτα το ιδανικό αφού συνεπάγονται πολλές θυσίες και πολλά εμπόδια.

- Η βαθιά ανασφάλεια που αισθάνεται αυτή η γυναίκα επειδή δεν έρχεται η γονιμοποίηση και κανένα παιδί δεν αναπτύσσεται μέσα της συναντά παλιά ψυχικά τραύματα που συχνά δεν έχουν επουλωθεί εντελώς. Είναι λοιπόν πρώτα να ανακαλυφθούν αυτά και να κατανοηθούν και αν είναι δυνατό να επουλωθούν. Δε μπορεί βέβαια να διορθωθεί η παιδική ηλικία μπορούν όμως να φροντιστούν οι πληγές. Ενδοσκόπηση, κατανόηση, αληθινά συναισθήματα και καινούρια κίνητρα για δράση.

-Σε ακραίες καταστάσεις ψυχικής πίεσης αυτή η επιθυμία για ένα παιδί και ο τρόπος με τον οποίο βιώνεται σχεδόν αυτοματοποιούνται, γίνονται ένα καθήκον που η γυναίκα υπομένει. Μια ζωή χωρίς την εκπλήρωση αυτού του χρέους φαίνεται να μην έχει χαρά ούτε νόημα, φαίνεται μάλιστα σχεδόν αδιανόητη.

- Για τη Μαρία το ότι δε κάνει παιδί βιώνεται σαν πόνος για το στείρο της σώμα. Το παιδί η πολυπόθητη απόδειξη ότι υπάρχει ζωή μέσα της πρέπει να έρθει για να ζωντανέψει το σώμα. Όσο δε λέει να φανεί το μισεί μόνο και μόνο γι΄ αυτό το λόγο. Το να μην έρχεται το παιδί το αντιλαμβάνεται σαν άρνηση σαν επιβεβαίωση της ανικανότητας της ή σαν διαπίστωση ότι δεν έχει κάτι καλό μέσα της, υγιές υλικό. Συχνά βέβαια αναφέρει την αμφιθυμία που τη βασάνιζε όλα τα προηγούμενα χρόνια σχετικά με την επιθυμία της να γίνει μητέρα και τώρα κοντά στα 40 αποφασίζει ότι θέλει ένα παιδί.

Σε μια ηλικία που η απόκτηση παιδιών- ως μια φυσική λειτουργία- είναι αναχρονιστική για το σώμα!! Η οδυνηρή παρατεταμένη εμπειρία της προσπάθειας γίνεται όλο και πιο βασανιστική. Οι πολύχρονες και συχνά μάταιες θεραπείες αυξάνουν την ταλαιπωρία. Ανεκπλήρωτα όνειρα σκληραίνουν τη ψυχή. Η αγανάκτηση και η οργή δε βρίσκουν αδιέξοδο. Δε μπορεί να αντιμετωπίσει και να επεξεργαστεί τη θλίψη της. Πικρία, βάρος από τις ενοχές, ο φόβος της γελοιοποίησης και της απαξίωσης ενισχύουν την απομόνωση της και του συντρόφου της.

Ο ΆΝΤΡΑΣ: η ιστορία του Μιχάλη.

Ο Μιχάλης μεγάλωσε με το μότο: «Οι άνδρες δε κλαίνε, δε λένε τι νιώθουν και συχνά δε πρέπει να ξέρουν τι νιώθουν».

-Ο ρόλος του άνδρα, της γυναίκας και της σχέσης τους καθορίζεται σε μεγάλο βαθμό από οικονομικές παραμέτρους. Παλιότερα οι δυο σύζυγοι ήταν δεμένοι με αδιαχώριστους κύκλους σε μια κοινή παραγωγική αλυσίδα. Σήμερα είναι πιο συχνό το φαινόμενο ο καθένας να μετέχει χωριστά σε ευρύτερες παραγωγικές διεργασίες και να φέρνει το χρηματικό προϊόν της εργασίας του στο σπίτι. Πέρα από τον οικονομικό τομέα τις τελευταίες δεκαετίες η χώρα μας αντιμετωπίζει μια έντονα πολιτισμική εισβολή που φέρνει νέα μοντέλα στάσεων και συμπεριφορών. Η νέα κατάσταση εμπεριέχει κινδύνους που καλούμαστε να αποφύγουμε αλλά και ευκαιρίες που μπορούμε να αξιοποιήσουμε.

- Οι πατέρες και οι παππούδες του Μιχάλη δεν αντιμετώπιζαν τις δυσκολίες που υπάρχουν σήμερα στο γάμο, στην ανατροφή των παιδιών, στη θέση τους στο κοινωνικό χώρο. Τότε υπήρχαν καθιερωμένοι κανόνες οι οποίοι υπαγόρευαν στους ανθρώπους τι έπρεπε να κάνουν τη κάθε στιγμή. Σήμερα δεν υπάρχουν τέτοιοι κανόνες σαφείς για τη νέα κοινωνική κατάσταση που ζούμε. Καθώς αυτοί βρίσκονται σε ένα διαρκή ανασχηματισμό. Στις μέρες μας δεν είμαστε σίγουροι πόσο κοντά να είμαστε στην οικογένεια καταγωγής μας, ποια ώρα να πούμε στη κόρη μας να γυρίσει, πόσος έπαινος κάνει καλό στο παιδί μας, πόσο χρόνο να αφιερώνουμε στη δουλειά μας, στο σύντροφο μας, στους φίλους μας. Ο Μιχάλης έμαθε να δίνει προτεραιότητα στα επαγγελματικά επιτεύγματα και στην επαγγελματική επιτυχία κι από αυτή να αντλεί ικανοποίηση, κύρος, δύναμη μέσα και έξω από το σπίτι.

Η πίεση όμως που φαίνεται να ασκεί αυτό το πρότυπο είναι τρομακτική και αποτελεί συχνό αίτιο σοβαρών συμπτωμάτων στην υγεία του σωματική και ψυχική.

-Ο ρόλος του άνδρα έχει αποκτήσει μια ισχυρή δομή μέσα στο χρόνο. Πρόκειται όμως για ένα ρόλο που, όταν δεν εξυπηρετεί τις σύγχρονες ανάγκες και λειτουργίες μας γίνεται «φυλακή» αντί για ευκαιρία. Κάθε φορά που οι ρόλοι μας γίνονται φυλακή αναπτύσσουμε συμπτώματα και σοβαρές δυσλειτουργίες. Οι δυσκολίες των ανδρών πολύ πιο συχνά σήμερα έχουν να κάνουν με τη θέση τους στο κόσμο. Συχνά είναι μεταμφιεσμένες σε κρίσεις πανικού, σωματοποιήσεις, σεξουαλική δυσλειτουργία, θλίψη, αδυναμία για λήψη απόφασης, επαγγελματικές δυσκολίες.

Ελάχιστα βιβλία έχουν ασχοληθεί με τις βλαβερές συνέπειες που έχουν τόσο στο συναισθηματικό όσο και στο διαπροσωπικό επίπεδο τα στερεότυπα για το ρόλο του άνδρα: ο δυνατός, ο ατρόμητος, ο σκληρός, ο επιτυχημένος. Πολλά από τα προβλήματα των σύγχρονων αντρών οφείλονται στις άκαμπτες κοινωνικές επιταγές για το πώς πρέπει ή δε πρέπει να φέρονται οι άντρες, να σκέφτονται, να αισθάνονται. Η αντίληψη του πολιτισμού μας για τον ανδρισμό έχει δημιουργήσει ένα σενάριο που επιβάλλει στους άνδρες συγκεκριμένους τρόπους σκέψης, συγκεκριμένα συναισθήματα και συμπεριφορές- οτιδήποτε άλλο χαρακτηρίζεται ως θηλυκό και μη επιτρεπτό.

Σύμφωνα με θεωρία της CHODOROW οι άντρες παλεύουν από μικρή ηλικία με τις ανάγκες τους για κοντινότητα και απόσταση. Βέβαια σπάνια συνειδητοποιούν τις συγκρουόμενες αυτές ανάγκες καθώς και την αιτία της σύγκρουσης. Υπάρχει αρμόζουσα ανδρική συμπεριφορά και σε αυτή δε συμπεριλαμβάνεται η έκφραση συναισθημάτων. Γνωρίζουν πιο εύκολα να κάνουν σχέσεις εξουσίας κι αυτός είναι ένας τρόπος να πείσουν τον εαυτό τους ότι ελέγχουν ένα μέρος του περιβάλλοντος τους. Οι περιορισμοί που απορρέουν από το πώς κοινωνικοποιούνται σήμερα οι άνδρες έχει ως αποτέλεσμα τη δυσκολία να χειριστούν τομείς της ζωής όπως η εσωτερική ισορροπία, η συναισθηματική έκφραση, η στοργή, η σεξουαλική ικανοποίηση και η σωματική υγεία. «Δύναμη και επιθετικότητα πρέπει να διαθέτουν οι άντρες προκειμένου να παρέχουν στις οικογένειες τους τα απαραίτητα» αυτό υποστηρίζονταν πολλά χρόνια ως η μαγική συνταγή . Δε πρέπει να εκφράζουν τίποτα που να τους καθιστά ευάλωτους.

Πρέπει να εκφράζουν μόνο ό,τι δεν απειλεί την ασφάλεια τους. Ακόμη και σε περιπτώσεις θανάτου το μικρό αγόρι ενώ βιώνει πόνο και ανησυχία το προτρέπουν να είναι δυνατό, να φροντίζει τον εαυτό του και να είναι στη διάθεση των άλλων όταν το χρειαστούν.

-Τα τελευταία χρόνια οι αλλαγές που έφεραν το γυναικείο κίνημα, τα ΜΜΕ, η ίδια η ζωή με τη πολυπλοκότητα της πια πιέζουν για αλλαγές. Κάποιες πλευρές του παραδοσιακού ρόλου των ανδρών έχουν ολέθριες συνέπειες για τη σωματική και ψυχολογική ευημερία των ανδρών. Πρόσφατες μελέτες έδειξαν ότι οι μεταβολές στις σχέσεις των φύλων οδήγησαν στην αύξηση των σεξουαλικών προβλημάτων στον άνδρα. Δυσκολεύονται να διαχειριστούν την αλλαγή.

- Προσθετικά σε όλα αυτά ο Μιχάλης έχει ανατραφεί να νιώθει επιτυχημένος μέσα από τις σεξουαλικές του επιδόσεις και γι αυτό φοβάται τη σεξουαλική αποτυχία και ανικανότητα. Έτσι και το πρόβλημα γονιμότητας που έχει προκύψει το βιώνει ιδιαίτερα τραυματικά. Κι όχι αδικαιολόγητα με μια τέτοια ιστορία από πίσω του γεμάτη από στερεότυπα και προκαταλήψεις που δεν αφήνουν κανένα περιθώριο διαφυγής. Έχει μάθει να αγνοεί τις ενδείξεις που του δίνει το σώμα του όπως μαθαίνει να αρνείται τα συναισθήματα του. Όσα διδάχτηκε για τον ανδρισμό δεν επιβεβαιώνονται σήμερα. Αποτέλεσμα: να είναι μπερδεμένος με προβλήματα συναισθηματικά, σωματικά όπως άγχος και κατάθλιψη. ΖΕΥΓΑΡΙ: η ιστορία της σχέσης τους.

-Η συζυγική σχέση περνά κρίση στις μέρες μας. Κατά το έθιμο κουβαλάει το χρέος να προσφέρει αγάπη, σεξουαλική ικανοποίηση και σταθερότητα. Η σχέση υπερφορτώνεται από την επιθυμία για πάθος και συγχρόνως από την επιθυμία για τη μονιμότητα ενός γάμου που αργά ή γρήγορα χάνει το σεξουαλικό πάθος.

- Για το Μιχάλη και τη Μαρία το ξεπέρασμα όλων αυτών των συγκρούσεων είναι από μόνο του μια δοκιμασία. Τώρα που σε αυτό έχει προστεθεί και η προσπάθεια για απόκτηση απογόνων ενώ δηλ. η αναπαραγωγή δεν έρχεται φυσικά, τότε οι δυο σύντροφοι μπορεί να νιώσουν ότι τους εγκαταλείπουν οι δυνάμεις τους. Το ζευγάρι στη καθημερινή ζωή προσπαθεί να καταπολεμήσει τη σταδιακή μείωση του πάθους με διάφορους τρόπους. Από την άλλη γνωρίζουμε ότι το απαγορευμένο αυξάνει την ηδονή. Πως με αυτό να συνυπάρξει το σεξ με σκοπό; Το σεξ υπό των εντολών του γιατρού και απόλυτα ελεγχόμενο;

Και με βάση τη θρησκεία το σεξ με σκοπό την αναπαραγωγή. Και τώρα που γίνεται λοιπόν για αυτό το παιδί δεν έρχεται.

Τόσο η Μαρία όσο κι ο Μιχάλης συχνά δεν έχουν ιδιαίτερη σεξουαλική επιθυμία.

Κι αυτό έχει σαν αποτέλεσμα να χάνεται τελείως η χαρά της σχέσης τους, η χαρά της ζωής και η βιολογική στειρότητα να επεκτείνεται και στις υπόλοιπες σχέσεις. Το ζευγάρι παραιτείται από τη φαντασίωση και μένει προσκολλημένο στη πραγματικότητα, στο σκοπό.

Η σεξουαλικότητα όμως πρέπει να καλλιεργείται όπως ένα πολύτιμο φυτό και η πλούσια φαντασία αποτελεί ένα πολύ καλό λίπασμα για την ανάπτυξη της. Η σεξουαλικότητα χάνει λοιπόν τον ενστικτώδη χαρακτήρα της και δε φέρνει πια τη χαλάρωση τη διάθεση για ζωή, τη τρυφερότητα, τη ζεστασιά και την οικειότητα που μπορεί να δώσει χαρά και ανακούφιση. Η αυθόρμητη διάθεση για ζωή περιορίζεται στο προγραμματισμένο πρέπει της ερωτικής επαφής. Αποκορύφωμα όλων αυτών η πρώτη προσπάθεια τεχνητής γονιμοποίησης:τεκνοποίηση χωρίς σεξουαλική επαφή!!!

Σε ακραίες περιπτώσεις οι δυο σύντροφοι κρατούν τον εαυτό τους έξω από την ερωτική πράξη σε τέτοιο βαθμό που αυτή δεν είναι τίποτα άλλο από μια δωρεά σπέρματος σε ένα προσεκτικά προετοιμασμένο ωάριο.

Ο Μιχάλης και η Μαρία ξεκίνησαν όλη αυτή τη διαδικασία με τη φράση «θέλουμε ένα παιδί για να ολοκληρωθεί η αγάπη μας». Αυτό όμως τώρα φαίνεται να έχει αντιστραφεί σε «χρειαζόμαστε ένα παιδί για να μπορέσουμε πάλι να αγαπηθούμε». Προκειμένου να κλείσει αυτός ο κύκλος γυναίκα- άντρας-ζευγάρι με ένα γόνιμο τρόπο, με ροή, όπως η εναλλαγή των εποχών στη φύση ας επιστρέψουμε στη γονιμότητα όπως την είχαμε θέσει αρχικά υπό το φως της επαφής! Αυτό είναι άλλωστε που έχει σημασία: να μη χάσουμε την επαφή!! Μπαίνοντας σε όλη αυτή τη διαδικασία της προσπάθειας απόκτησης παιδιού να έχουμε επαφή με τον εαυτό μας –ψυχή και σώμα- (τι πραγματικά θέλουμε, τα όρια μας, τις επιλογές μας, την αξία που δίνουμε στον εαυτό μας και τη ζωή μας με παιδί και χωρίς παιδί), το σύντροφο μας (τον άνθρωπο που επιλέξαμε καταρχήν για συνοδοιπόρο μας σε αυτή τη ζωή), το περιβάλλον μας (φίλους, συγγενείς, το γιατρό, τη τεχνολογία).

Η υπογονιμότητα είναι το σύμπτωμα μιας ζωής γκρίζας κι ενός ανθρώπου δυστυχισμένου που θα μπορούσε να έχει μια οποιαδήποτε άλλη έκφραση. Είναι στο χέρι μας να το δούμε ως μια ευκαιρία να αναθεωρήσουμε τα πράγματα για τον εαυτό μας, να βάλουμε χρώμα στη ζωή μας φροντίζοντας τον εαυτό μας και τις σχέσεις μας με τους σημαντικούς άλλους. Η ανακάλυψη της δημιουργικότητας και της χαράς μέσα από τα συναισθήματα –αυτά είναι άλλωστε τα χρώματα της ζωής- μας επιτρέπει να ξεφύγουμε από τις άγονες σχέσεις. Το Ναι της ψυχής μας είναι σημαντικό να το εξασφαλίσουμε όχι μόνο για το θέμα της αναπαραγωγής αλλά και για ό,τι άλλο αφορά τη ζωή μας. Είναι σημαντικό υπό αυτό το πρίσμα: ότι προχωράμε στο να διεκδικήσουμε κάτι από τη ζωή μας ολόκληροι ψυχή και σώμα.

Δεν εξασφαλίζει όμως αυτό το τελικό αποτέλεσμα. Κάτι τέτοιο θα ήταν αντίθετο με ότι είπαμε ως τώρα: ο άνθρωπος είναι κομμάτι του σύμπαντος, της φύσης και η φύση είναι αυτή που αν την αφήσουμε ξέρει το έργο της. Επιπλέον θα ήταν σα να συνηγορούσαμε με όσους υποστηρίζουν τη παντοδυναμία της τεχνολογίας και άρα τον έλεγχο της φύσης. Το ίδιο νόμισμα με άλλη όψη!

Η μεγαλομανία του ανθρώπου μεγαλώνει όσο απομακρύνεται από τη φύση: το φυσικό περιβάλλον, τον εαυτό του ως κομμάτι αυτού του περιβάλλοντος. Είναι ουσιώδες λοιπόν να επιστρέψουμε στο χώμα, στη φροντίδα του. Στο χώμα που καρποφορεί τη σχέση με τον εαυτό μας και το σύντροφο μας. Πως; Βλέποντας τον εαυτό μου από μέσα-ποια είμαι, τι έχω πίσω μου σαν ιστορία, που θέλω να πάω-, εκφράζω τα οδυνηρά συναισθήματα, ό,τι με ντροπιάζει, προσπαθώ να καταλάβω τις αντιδράσεις μου. Μοιράζομαι τη ζωή σαν ένα ανεκτίμητο δώρο που μου έχει χαριστεί έτσι ή αλλιώς. Δε περιμένω από το παιδί για να νιώσω ευλογημένη για τη ζωή μου. Δίνω εγώ το νόημα που θέλω στη ζωή μου. Βλέπω τι χρειάζομαι, τι έχω ανάγκη και το διεκδικώ. Δεν απομονώνομαι.

Έτσι αρχίζω να βαδίζω προς την ελευθερία και τη γόνιμη επικοινωνία. Το σώμα μου ξέρει. Όταν το αποδεχθώ αυτό και αφεθώ είναι από μόνο του μια πράξη χειραφέτησης, ένα βήμα προς την υπεύθυνη ελευθερία.

Η ελευθερία αυτή το σημαντικό και δύσκολο στοίχημα για όλους μας εκφράζεται περίτρανα μέσα από τα λόγια του Χαλίλ Γκιμπράν: «Τα παιδιά σου δεν είναι παιδιά σου. Είναι οι γιοι και οι κόρες της λαχτάρας της ζωής για ζωή. Έρχονται στη ζωή με τη μεσολάβησή σου αλλά όχι από σένα και παρόλο που είναι μαζί σου δε σου ανήκουν!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!»